Μέχρι σήμερα, 5 Απριλίου 2025, ο λεγόμενος “πόλεμος των δασμών” έχει εξελιχθεί σε μια από τις πιο κρίσιμες προκλήσεις για την παγκόσμια οικονομία, με τις Ηνωμένες Πολιτείες να πρωτοστατούν υπό την ηγεσία του Ντόναλντ Τραμπ. Από την ανάληψη της εξουσίας του για δεύτερη φορά, ο Τραμπ έχει κλιμακώσει την πολιτική του προστατευτισμού, επιβάλλοντας δασμούς που φτάνουν έως και 34% σε χώρες όπως η Κίνα, ενώ η Ευρωπαϊκή Ένωση και άλλοι εμπορικοί εταίροι αντιμετωπίζουν γενικούς δασμούς 10% ή υψηλότερους σε συγκεκριμένες κατηγορίες προϊόντων. Αυτή η στρατηγική, που ο Τραμπ ονόμασε “Ημέρα Απελευθέρωσης” στις 2 Απριλίου 2025, έχει πυροδοτήσει έναν παγκόσμιο εμπορικό πόλεμο, με τις χώρες να ανταποδίδουν με αντίμετρα και να αναζητούν τρόπους να θωρακίσουν τις οικονομίες τους.
Η Εξέλιξη του Πολέμου των Δασμών
Ο πόλεμος των δασμών ξεκίνησε να κλιμακώνεται εντυπωσιακά από τις αρχές του 2025, όταν ο Τραμπ υλοποίησε τις προεκλογικές του υποσχέσεις για “αμοιβαίους δασμούς”. Οι ΗΠΑ επέβαλαν δασμούς 10% σε όλες τις εισαγωγές, με εξαιρέσεις για ορισμένα προϊόντα όπως φάρμακα και ημιαγωγούς, ενώ χώρες όπως η Κίνα αντιμετώπισαν επιπλέον επιβαρύνσεις λόγω των υφιστάμενων εμπορικών πλεονασμάτων τους. Η Κίνα αντέδρασε άμεσα, επιβάλλοντας δασμούς 34% σε αμερικανικά προϊόντα, ενώ η ΕΕ ανακοίνωσε σχέδια για αντίμετρα που στοχεύουν σε αμερικανικές εξαγωγές, όπως χάλυβα, αλουμίνιο και υφάσματα.
Η πολιτική αυτή έχει τις ρίζες της στην πρώτη θητεία του Τραμπ, όταν επέβαλε δασμούς κυρίως στην Κίνα, αλλά η τρέχουσα φάση είναι πολύ πιο εκτεταμένη και επιθετική. Ο πραγματικός δασμολογικός συντελεστής των ΗΠΑ εκτιμάται ότι θα ξεπεράσει το 10% μετά την πλήρη εφαρμογή των μέτρων, από 3% το 2020. Οι αγορές έχουν αντιδράσει με έντονη μεταβλητότητα, με τα χρηματιστήρια να καταγράφουν πτώσεις και τον χρυσό να εκτοξεύεται ως “ασφαλές καταφύγιο”.
Οι Επιπτώσεις στην Παγκόσμια Οικονομία
Οι δασμοί έχουν διαταράξει τις παγκόσμιες αλυσίδες εφοδιασμού, αυξάνοντας το κόστος για επιχειρήσεις και καταναλωτές. Στις ΗΠΑ, οι τιμές των εισαγόμενων προϊόντων, όπως τα αυτοκίνητα και τα ηλεκτρονικά, αναμένεται να αυξηθούν, πιέζοντας τον πληθωρισμό. Στην Ευρώπη, η Γερμανία, ως εξαγωγική δύναμη, αντιμετωπίζει σοβαρές πιέσεις, ενώ η Κίνα βλέπει τη ζήτηση για τα προϊόντα της να μειώνεται. Οι αναπτυσσόμενες χώρες, όπως η Ινδία και το Βιετνάμ, που εξαρτώνται από το εμπόριο με τις ΗΠΑ, βρίσκονται επίσης σε δυσχερή θέση.
Μέτρα Στήριξης των Οικονομιών
Οι χώρες έχουν αρχίσει να λαμβάνουν μέτρα για να αντιμετωπίσουν τις επιπτώσεις και να στηρίξουν τις οικονομίες τους:
Κίνα: Η Κίνα έχει υιοθετήσει μια στρατηγική δημοσιονομικής χαλάρωσης, αυξάνοντας το έλλειμμα στο 4% του ΑΕΠ από 3%, ενώ εξετάζει και νομισματική χαλάρωση για να τονώσει την εσωτερική κατανάλωση. Παράλληλα, ενισχύει τις εμπορικές σχέσεις με την Ασία και την Αφρική για να μειώσει την εξάρτησή της από τις ΗΠΑ.
Ευρωπαϊκή Ένωση: Η ΕΕ, υπό την πίεση της Ούρσουλας φον ντερ Λάιεν, προωθεί διάλογο με τις ΗΠΑ για να αποφύγει περαιτέρω κλιμάκωση, ενώ παράλληλα σχεδιάζει αντίμετρα. Χώρες όπως η Γερμανία και η Ιταλία πιέζουν για ενίσχυση των εσωτερικών επενδύσεων και στήριξη των εξαγωγικών κλάδων, όπως η αυτοκινητοβιομηχανία.
Ηνωμένο Βασίλειο: Το Ηνωμένο Βασίλειο, που δέχτηκε δασμούς μόλις 10%, επιδιώκει μια “συμφωνία οικονομικής ευημερίας” με τις ΗΠΑ για να μετριάσει τις επιπτώσεις, αποφεύγοντας άμεσα αντίποινα.
Νότια Κορέα και Ιαπωνία: Η Νότια Κορέα ετοιμάζει μέτρα στήριξης για τις επιχειρήσεις που πλήττονται, ενώ η Ιαπωνία εξετάζει φοροαπαλλαγές και ενίσχυση της εγχώριας παραγωγής.
ΗΠΑ: Ο Τραμπ υποστηρίζει ότι οι δασμοί θα ενισχύσουν την αμερικανική βιομηχανία, προβλέποντας έσοδα 600 δισ. δολαρίων ετησίως. Παράλληλα, προωθεί φοροαπαλλαγές και πολιτικές υπέρ των ορυκτών καυσίμων για να αντισταθμίσει το αυξημένο κόστος.
Η Πορεία Μπροστά
Ο πόλεμος των δασμών έχει φέρει την παγκόσμια οικονομία σε μια κρίσιμη καμπή. Ενώ ο Τραμπ βλέπει τους δασμούς ως εργαλείο για την “οικονομική ανεξαρτησία” των ΗΠΑ, οι αντίπαλοί του προειδοποιούν για στασιμοπληθωρισμό και ύφεση. Οι χώρες καλούνται να βρουν μια ισορροπία μεταξύ ανταγωνισμού και συνεργασίας, καθώς η κλιμάκωση των αντιμέτρων θα μπορούσε να οδηγήσει σε μεγαλύτερη αστάθεια. Το ερώτημα παραμένει: θα καταφέρουν οι κυβερνήσεις να προσαρμοστούν ή θα βυθιστούν σε έναν παρατεταμένο οικονομικό πόλεμο; Οι επόμενοι μήνες θα είναι καθοριστικοί.
Η Πορεία Μπροστά
Ο πόλεμος των δασμών έχει φέρει την παγκόσμια οικονομία σε μια κρίσιμη καμπή. Ενώ ο Τραμπ βλέπει τους δασμούς ως εργαλείο για την “οικονομική ανεξαρτησία” των ΗΠΑ, οι αντίπαλοί του προειδοποιούν για στασιμοπληθωρισμό και ύφεση. Οι χώρες καλούνται να βρουν μια ισορροπία μεταξύ ανταγωνισμού και συνεργασίας, καθώς η κλιμάκωση των αντιμέτρων θα μπορούσε να οδηγήσει σε μεγαλύτερη αστάθεια. Το ερώτημα παραμένει: θα καταφέρουν οι κυβερνήσεις να προσαρμοστούν ή θα βυθιστούν σε έναν παρατεταμένο οικονομικό πόλεμο; Οι επόμενοι μήνες θα είναι καθοριστικοί.